Maandag 1 november; vandaag hebben Frances en ik een bezoek aan Fort Zoutman gebracht. Volgens de Werbatakaart staat het driehoekspunt no 9 op het fort.
Het fort is het oudste Nederlandse gebouw op Aruba. Het is gebouwd in 1796 ter verdediging van de haven van Oranjestad. Het fort stond oorspronkelijk aan de waterkant, maar, omdat later aan landaanwinning is gedaan, staat het nu verder van de kust. Het fort is genoemd naar de Nederlandse Admiraal Johan Zoutman.
In 1868 is de toren toegevoegd aan het fort; de toren diende toen als vuurtoren, terwijl er tevens een luidklok in was geplaatst, die op de hele uren werd geluid.
Ten tijde van de landmeting door Willem Jonckheer jr, een door Werbata op Curaçao opgeleide landmeter, is op de toren ook een driehoekspunt geplaatst.
Het Werbata driehoekspunt was voor mij de belangrijkste aanleiding om het fort te bezoeken. Daarnaast maakt de aanwezigheid van het historisch museum in het fort het bezoek ook de moeite waard. Bij de ingang heb ik uitgelegd wat ik wilde doen en dat ik daarvoor de toren op zou willen. Blijkbaar is dat normaal niet toegestaan, maar als ik voorzichtig zou zijn met de luiken tussen de verschillende verdiepingen, dan mocht ik wel naar boven. Frances en ik hebben ons dus langs de steile trap naar boven begeven. Gelukkig was alleen het bovenste luik dicht, want het openen van het luik is een vrij zware klus.
Op de bovenste verdieping van de toren troffen we het uurwerk aan van de klok, die in 1937 in de toren is geplaatst. Het uurwerk is gemaakt in Amsterdam.
Boven op het dak troffen we alleen de gegoten klok aan. Terwijl we van het uitzicht aan het genieten waren, begon die ineens 9 uur te slaan. Bij de eerste klap schrokken we behoorlijk. De klok loopt klaarblijkelijk achter, want het was al ruim na 9 uur.
Helaas is er geen spoor te vinden van het driehoekspunt. Niet zo vreemd, want de klokketoren is in 1937 voorzien van een extra bouwlaag, waarin ook een uurwerk was opgenomen. Blijkbaar is toen ook de luiklok vervangen, want de bel, die nu boven op de toren staat, is gegoten in 1936. Naar ik aanneem is bij de verbouwing het Werbata driehoekspunt verloren gegaan. De lamp is toendertijd nog wel gehandhaafd, maar in 1963 is ook die verwijderd, waarmee de toren zijn huidige gedaante heeft gekregen.
Het fort zelf is blijkbaar ook gerestaureerd en daarbij zijn wat van de historische karakteristieken verloren gegaan. Zo is bijvoorbeeld de waterafvoer bij de openingen voor de kanonnen niet meer zichtbaar, omdat de vloer van die openingen egaal is gevuld met beton.
Foto's
Oranjestad met Fort Zoutman - DP09
Het uurwerk van de toren Willem III, gemaakt in Amsterdam
Detail van het mechanisme van het uurwerk
De bel, gegoten in 1936
en ik weet waar de klepel hangt
Uniek panorama vanaf de top van de toren
De verschillende gedaanten van de toren van 1868 tot heden
De toren in 1930 - Vuurtorenlamp en Werbata driehoekspunt nog aanwezig
Frances in een nagebouwde keuken
Binnenzijde van het fort
De toren gezien vanaf de binnenzijde van het fort
De waarschijnlijk eerste nauwkeurige kaart van het eiland Aruba uit 1825
De Werbata kaart hangt in het museum
Schietgaten in het fort
Het fort met toren van buiten gezien
De effecten van storm Tomas naderen Aruba
